बेचैन मेरो मन

"शिरदेखि पाउसम्म र पाउदेखि शिरसम्म
हरेक संवेदनालाई तठस्त भावले हेर "
गुरुजीको आज्ञालाई पालना गर्दै
म संवेदना हेर्ने कोशिस गर्छु
छोटो शुन्यतापछि उही आवाज गुन्जिन्छ
"जहां जहां असुक्ष्म संवेदना छ
त्यहां बढी नियालेर हेर । "

म फेरी कोशिस गर्छु अनि हेर्छु
छाती भित्र कहां कहां दुःखे जस्तो लाग्छ
कता कता के ले पोलेको अनुभव हुन्छ
अझ नियाल्दै जान्छु अनि प्रष्ट देख्छु
कहीं अकाल मरेका लास, कतै लुटिएका आश
अनि पुछिएका सिंदुर र अनाथ शिशु भेट्छु
कोही आशले साथ हिडेका त
कोही त्रासले भागेका भेट्छु
रक्ताम्य हात र बमको धुवां छिचोल्दै
शान्तिको किरण खोज्दै हिड्छु
कोही असमानताको लडाई लडेको
कोही देश रक्षाको नाममा मरेको
म त लड्नेहरुमा अन्यौलता र
लडाउनेहरुमा समानता देख्छु।

"जब मन भौंतारिन्छ तब फेरी
मनलाई फर्काएर ल्याऊ र हेर "
गुरुजीको आवाजसंगै झस्किदै हेर्छु
शिरदेखि पाउसम्म र पाउदेखि शिरसम्म
शिरमा हेर्छु न छ कुनै संवेना न त सही सोच
लाग्छ त्यो गिंडेर फालिएको टाउको मेरै थियो
ती कागजी किराले भुटेको दिमाग मेरो नै हो
आंखामा हेर्छु न छ आंशु न त सही द्रृष्टी
लाग्छ ती बगेका आंशुका खोला मेरै हुन्
झूठा परद्रृष्टिका सिकार आंखा मेरा नै हुन्
नाकमा नि छैन सुगन्ध न छ सुवास
कानमा छ मात्र चित्कार र चिच्यावट
मीठो बोली त बोलेकै छैन कसैलाई
करुणा र सद्भाव छैन जगाएको कहिल्यै
छ केवल पीडा सरिरसमा बढेको
अनि छ मुटु छियाछिया परेको
जता हेर्यो उतै दुःख बढ्छ झन झन
न छ काबुमा सधै बेचैन मेरो मन।

"केवल वर्तमान मात्र सत्य हो त्यसैले
भूत र भविष्यमा आफूलाई नदौडाऊ
कल्पनामा कहिल्यै नडुबेर
सत्यको जीवन जिउंन सिक
तटस्थ भावले संसार देख "
मलाई थाहा छ गुरुजी सत्य बोल्छन्
तर,
म कहिले सम्म हेरुं? कसरी हेरुं?
मेरो वर्तमान त जलिरहेको छ
त्यो निभ्नु जरुरी र जिम्मेवारी पनि छ
त्यसैले अहिले,
मलाई सत्य भन्दा कल्पना प्यारो छ।
अनि कल्पनामा,
मैले त असमानताको अंशबण्डा पनि मिलाएं
मैत्रीभाव भए मिल्न त कति सजिलो पो रैछ
मैले शान्ती वार्ताको मध्यस्थता पनि गरें
घृणा द्वेश नभए निकास त क्यै हैन पो रैछ
मैले राजा भएर संपत्ती राष्ट्रीयकरण पनि गरें
सबैको दुःख देखे आफ्नो शुख त क्यै हैन पो रैछ
मैले राजकुमार भएर क्षमा याचना पनि गरें
चेतना जागे गल्ती हुनु त क्यै हैन पो रैछ
मैले नेता भएर जनताको सेवा पनि गरें
नैतिक भए क्षणिक लाभ त क्यै हैन पो रैछ
मैले हतियार बिसाएर शान्ती स्थापना पनि गरें
करुणा जगाए ब्यक्तिहत्या त असम्भव पो रैछ
मैले सबैसंग हातेमालो गरेर पनि हिडें
सच्चा बाटो हिंडे गन्तव्य त एउटै पो रैछ
मैले देश प्रगतीको बाटोमा उक्सेको पनि देखें
मात्र देशप्रेम भए विकास त क्यै हैन पो रैछ
अनि मैले आफ्नो सर्वश्व लुटाएर पनि हेरें
अनित्यवोध भए म भन्ने नै छैन पो रैछ।

"संसार अनित्य छ अनि परिवर्तनशील छ
अनित्यताको बोध जगाई तटस्थ मनले हेर
अनि आफ्नै अनुभव बमोजिम ज्ञान जगाऊ
भगवान बुद्घले देखाएको विशुद्घिमार्गमा हिड र
अनमोल विद्या जानी दुःखको अन्त्य गराऊ "
गुरुजीको वाणीले म फेरी झस्कें र सम्झें
बुद्घ, ए हाम्रा नेपाली बुद्घ?
हाम्रो लुम्विनीमा जन्मेका गौतम बुद्ध?
हाम्रा शान्तीका ज्योती र ज्ञानी बुद्ध?
हो, उनले देखाएको बाटो अवश्य राम्रो छ
ऊ जन्मेको देश पनि राम्रो छ
हामी नेपाली हौ, शान्तीका हिमायती हौ
जहां बुद्ध छन् त्यहां नेपाल र नेपाली छ
नजान्नेले बुझ्नु यो नितान्त जरुरी छ
विपश्यनाको शिक्षा संसारभर फैलिनु पर्छ
तर हाम्रो प्रार्थमिकता चै उनलाई
राष्ट्रीय विभूति घोषणा गर्ने नै हुनु पर्छ।

Ramro ati ramro.
This is the reason I stick around in Sajha.

Sabai Nepali le lei estai kalpana garideko bhaye

त्यसैले अहिले,
मलाई सत्य भन्दा कल्पना प्यारो छ।
अनि कल्पनामा,
मैले त असमानताको अंशबण्डा पनि मिलाएं
मैत्रीभाव भए मिल्न त कति सजिलो पो रैछ
मैले शान्ती वार्ताको मध्यस्थता पनि गरें
घृणा द्वेश नभए निकास त क्यै हैन पो रैछ
मैले राजा भएर संपत्ती राष्ट्रीयकरण पनि गरें
सबैको दुःख देखे आफ्नो शुख त क्यै हैन पो रैछ
मैले राजकुमार भएर क्षमा याचना पनि गरें
चेतना जागे गल्ती हुनु त क्यै हैन पो रैछ
मैले नेता भएर जनताको सेवा पनि गरें
नैतिक भए क्षणिक लाभ त क्यै हैन पो रैछ
मैले हतियार बिसाएर शान्ती स्थापना पनि गरें
करुणा जगाए ब्यक्तिहत्या त असम्भव पो रैछ
मैले सबैसंग हातेमालो गरेर पनि हिडें
सच्चा बाटो हिंडे गन्तव्य त एउटै पो रैछ
मैले देश प्रगतीको बाटोमा उक्सेको पनि देखें
मात्र देशप्रेम भए विकास त क्यै हैन पो रैछ
अनि मैले आफ्नो सर्वश्व लुटाएर पनि हेरें
अनित्यवोध भए म भन्ने नै छैन पो रैछ।

My hearfelt thanks to Mitra2 for this beautiful piece.